პრესა.გე
ერთ–ერთმა ყველაზე რეიტინგულმა ამერიკულმა ჟურნალმა businessweek–მა 24 თებერვალს ვრცელი სტატია მიუძღვნა საქართველოში ებრაელი ბიზნესმენების – რონი ფუქსისა და ზევ ფრენკელის დაკავების ფაქტს.
სანამ სტატიას შემოგთავაზებდეთ, შეგახსენებთ, რომ businessweek არის Bloomberg–ის ერთ–ერთი მიმართულება. ხოლო Bloomberg–ის ანალიტიკოსთა ჯგუფი წლების წინ აქტიურად მუშაობდა მიხეილ სააკაშვილის პიარზე და ამისთვის შესაბამისი გასამრჯელოც მიიღო. თუმცა, ებრაელი ბიზნესმენების დაკავების ფაქტმა, როგორც ჩანს, „გადაწონა“ Bloomberg–ისა და სააკაშვილის „მეგობრობა“, რაც უკვე ცუდად შემოუტრიალდა საქართველოს მთავრობას.
თავად რონი ფუქსისა და ზევ ფრენკელის საქართველოსთან დავა ქართულ საზოგადოებაში აზრთა სხვადასხვაობას იწვევს, რადგან წლების წინ, ამ ბიზნესმენების მიერ ქართულ სახელმწიფოსთან გაფორმებულმა კაბალურმა ხელშეკრულებამ ცუდ მდგომარეობაში ჩააყენა ქვეყანა. დღეს, როცა ქართული ეკონომიკა პრაქტიკულად კატასტროფის წინაშეა და ინვესტიციების მოლოდინიც ნაკლებად უნდა გვქონდეს, მთავრობისთვის რთულია 100 მლნ დოლარის გადახდა, რომელიც არბიტრაჟის გადაწყვეტილებით, საქართველოს ებრაელი ბიზნესმენების მართებს.
თუმცა, ის, რაც საქართველოს მთავრობამ ამ ორი ბიზნესმენის წინააღმდეგ დაგეგმა, , რათა დაკისრებული თანხა არ გადაეხადა, არაფრით უკეთეს მდგომარეობაში არ აყენებს საქართველოს. ებრაელების საქმემ იმდენად უარყოფითი რეზონანსი გამოიწვია საერთაშორისო ასპარეზზე, შესაძლოა ვივარაუდოთ, რომ ქვეყანამ ის პოტენციური ინვესტორებიც დაკარგა, ვინც შესაძლოა, კიდევ ფიქრობდა საქართველოში ინვესტიციების განხორციელებაზე.
ახლა კი შემოკლებით გთავაზობთ სტატიას, რომელიც 24 თებერვალს Bloomberg–მა businessweek–ში გამოაქვეყნა:
ნავთობით მოვაჭრე და ვერშემდგარი ნავთობსადენის მაგნატმა რონი ფუქსმა გასული წლის ოქტომბერში უცნაური მოწვევა მიიღო საქართველოს პრემიერ მინისტრ ნიკა გილაურისაგან. გილაურმა ფუქსს სთხოვა ბათუმში ჩასულიყო, რათა მათ „დაესრულებინათ მორიგება“ 100 მილიონი დოლარის კომერციულ დავაზე.
ამ თანხას რონი ფუქსი საქართველოს მთავრობისაგან ბოლო 15 წელია ითხოვს. „ეს შეხვედრა შესაძლებლობას მოგვცემს განვიხილოთ დავის ყველა დეტალი და აუცილებლად დადებითად აისახება დავის დროულად მოგვარებაზე“, – წერს ნიკა გილაური (წერილი ინგლისურადაა). წერილი შესრულებულია სახელმწიფოს ოფიციალურ სატიტულო ფურცელზე და აქვს ოფიციალური ბეჭედი. წერილს ხელს აწერს გილაური თავისი ხვეული ხელწერით.
ფუქსმა გადაწყვიტა საქართველოში ჩასვლა. ებრაელი ბიზნესმენი ინვესტიციებს ახორციელებს თურქეთში და ასევე არის თურქეთის საპატიო კონსული. ეს არის არაოფიციალური დიპლომატიური ტიტული, რომელიც ფუქსს ეკონომიკური ურთიერთობების განვითარებაში დახმარების მიზნით მიენიჭა. იგი ენერგორესურსების ტრეიდერად მუშაობდა ნიუ იორკში 15 წლის მანძილზე. ისრაელის პრეზიდენტ შიმონ პერესს მეგობრად მიიჩნევს. ათწლეულების განმავლობაში პოლიტიკასისა და ვაჭრობის გზაგასაყარზე მუშაოებით დაგროვილი გამოცდილების საფუძველზე, ფუქსმა გილაურის წერილი მიიჩნია სიგნალად, რომ საქართველო უკვე მზად იყო საბოლოოდ მოეგვარებინა დავა, რომლის კვალიც 1991 წელს მოსკოვისგან გათავისუფლებული საქართველოს ქაოტურ ისტორიაში მიდის.
ბათუმისკენ მიმავალი ფუქსი ფიქრობდა, რომ მას მოლაპარაკებაზე ძლიერი პოზიცია ჰქონდა. 2010 წლის მარტში ლონდონის საარბიტრაჟო სასამართლომ გადაწყვიტა, რომ თბილისის მთავრობას ფუქსისა და მისი ბერძენი პარტნიორისათვის 98 მილიონი დოლარი და დარიცხული პროცენტები ემართა. ეს იყო სახელმწიფოს მიერ 90-იანების შუა პერიოდში ფუქსისა და მისი ბერძენი პარტნიორისათვის ჩამორთმეული ნავთობსადენის პროექტის ღირებულება. საქართველოს, რა თქმა უნდა, არ სურდა აღნიშნული თანხის გადახდა და არბიტრაჟის სავალდებულო გადაწყვეტილების გასასაჩივრებლად მზადება დაიწყო. 2010 წლის სექტემბერში ფუქსი სტამბულის მდიდრული სასტუმროს ნომერში საქართველოს წარმომადგენლებს შეხვდა მოსალაპარაკებლად.
დაახლოებით 4-საათიანი ჭიდილისა და კონიაკის დიდი რაოდენობით შთანთქმის შემდეგ, მხარეებმა მიაღწიეს სიტყვიერ შეთანხმებას – სასამართლო დავის გაგრძელების ნაცვლად, საქართველო ფუქსს გადაუხდიდა შემცირებულ თანხას – 72 მილიონ დოლარს – მხოლოდ 1 კრიტიკული პირობით. ფუქსი დაეთანხმა, რომ 72 მილიონის მიღების შემდეგ იგი 7 მილიონს უკან დაუბრუნებდა საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლებს დახლქვეშა გადახდის (ე. წ. ატკატის) სახით. რაც არ უნდა უწოდოთ მას, ასეთი ეთიკა ჰარვარდის ბიზნეს-სკოლაში არ ისწავლება. თუმცა, ფუქსი ამან არ შეაჩერა. ახლა კი ფუქსს საბოლოო შემოთავაზება ჰქონდა გილაურისგან, რომ „დაესრულებინათ მორიგება“. ფუქსისგან მხოლოდ ის მოითხოვებოდა, რომ უნდა ჩასულიყო ბათუმში, ხელი ჩამოერთმია ხელისუფლების წარმომადგენლებისათვის ტელევიზიების წინაშე და ხელი მოეწერა რამდენიმე ქაღალდისათვის, რათა ამ ყველაფერს ოფიციალური სახე ჰქონოდა.
თუმცა, როგორც ჩანს, ყველაფერი ასე ადვილად არ დასრულდებოდა. ფუქსი და მისი ებრაელი მეგობარი ზეევ ფრენკელი ბათუმში როცა ჩავიდნენ, მათ დაახვედრეს ფინანსთა სამინისტროს მიერ ორგანიზებული დიდებული სუფრა და გაუმასპინძლდნენ. ხელმოწერის ცერემონიის დაწყებამდე მინისტრის მოადგილემ ფუქსს სთხოვა, რომ რესტორნის ზემო სართულზე ასულიყვნენ, რათა ესაუბრათ პრესისათვის გასაკეთებელი კომენტარების შესახებ. მაშინ, როცა ფუქსის ადვოკატები ხელისუფლების წარმომადგენლებმა სუფრასთან საუბრით გაართეს, ფუქსსა და ფრენკელს განუცხადეს, რომ ისინი დაპატიმრებულნი იყვნენ. ნიკა გილაურის წერილი და 3-თვიანი მოლაპარაკებების ოპერაცია მხოლოდ სატყუარა იყო. სტამბულის შეხვედრა კი ფარული კამერით იყო ჩაწერილი.
ფუქსი და ფრენკელი ცალ-ცალკე ოთახებში გაამწესეს, ისინი გაჩხრიკეს, ჩამოართვეს პასპორტები და ვიდეოკამერის წინ დაკითხეს. ვიდეოჩანაწერში ჩანს ფუქსი, რომელიც ქართველ პროკურორს უყურებს. პროკურორი მის საფულეს ჩხრეკს და საფულედან ამოღებულ ფულს ითვლის. პროკურორი ფუქსის ნივთებს აკურატულად ალაგებს ცელოფნის პარკში, რომელიც ნივთმტკიცებებისთვისაა განკუთვნილი.
2008 წლის მოკლე და დამანგრეველი ომის შემდეგ თბილისის მთავრობამ გააორმაგა მცდელობები გარე ინვესტიციების მოსაზიდად. ეს არ არის ადვილი საქმე. ქვეყანას, რომელიც სამხრეთ კაროლინაზე ოდნავ პატარაა, 4.6 მილიონი მოსახლეობა ჰყავს. აქედან 200 000 რუსეთთან კონფლიქტის გამო დევნილი მოსახლეობაა. მისი მთლიანი შიდა პროდუქტი ერთ სულ მოსახლეზე 4,400 დოლარია, რითაც იგი 149-ე ადგილს იკავებს მსოფლიოში. ეს მონაცემები 2009 წელს 7 პროცენტით შემცირდა. უკანასკნელი ორი წლის განმავლობაში ქვეყანამ ომის შემდეგ ეკონომიკის მთლიანი გაჩანაგება საერთაშორისო დახმარების შემწეობით მოახერხა. ეს დახმარება ჯამში 4.6 მილიარდს შეადგენს. აქედან 1 მილიარდი აშშ-მ გაიღო.
მისი ზომის მიუხედავად, ქვეყანა აშშ-საგან და დასავლეთისაგან ერთი შეხედვით არაპროპორციულ ყურადღებას იპყრობს. ეს დიდწილად გამოწვეულია მისი მდებარეობით. საქართველო აკონტროლებს სტრატეგიულად მნიშვნელოვან ფოთის პორტს შავ ზღვაზე და კავკასიონის მთების დიდ ნაწილს, რომელიც რუსეთს სამხრეთიდან ესაზღვრება. თბილისის მთავრობა ისეთივე დემოკრატიულია, როგორც სხვა მთავრობები ამ რეგიონში და იგი უფრო პროამერიკულია, ვიდრე მისი მეზობლები. თბილისის აეროპორტისაკენ მიმავალი მთავარი გზა პრეზიდენტ ბუშის სახელს ატარებს.
თუმცა, ქვეყნის ქალაქგარე ნაწილი ძირითადად, ღარიბია. თბილისი სავსეა მზარდი საცხოვრებელი კომპლექსებით, ფართო სავაჭრო ბულვარებით, მომხიბვლელი რესტორნებითა და გალერეებით და მთვლემარე მართლმადიდებლური ეკლესიებით, რომელიც საბჭოთა სისტემამ ბოლომდე ვერ დაიმორჩილა.
თბილისში ასევე ყვავის კრონიზმი (ახლო მეგობრების სახელისუფლებო თანამდებობებზე დანიშვნა) და მექრთამეობა. გასულ წელს საქართველომ დიდი ფული დახარჯა CNN-ზე და BBC-ზე თავისი რეფორმის მცდელობების გასარეკლამებლად. სარეკლამო კამპანია, რომელიც Volt Street Journal–ში ვრცელდება, საქართველოს აღწერს როგორც „მსოფლიოს N1 ქვეყანას კორუფციასთან ბრძოლის საქმეში“.
ზოგიერთები კი საქართველოს ბიზნეს-კლიმატს არცთუ ოპტიმისტურად უყურებენ. Transparensi International–ის 2010 წლის მაისის დასკვნაში საქართველოს მთავრობა დადანაშაულებულია ე.წ. „საგადასახადო ტერორიზმში“, რაც იმას გულისხმობს, რომ საქართველოს მთავრობა აქტიურად იყენებს ფინანსურ პოლიციას მეწარმეების დასაშინებლად და მოსამსახურეების ციხეში ჩასასმელად. ეს მეთოდი აქტიურად გამოიყენება დამატებითი შემოსავლებისა და ჯარიმების წყაროდ.
„მთავრობა დაუყოვნებლივ მიმართავს თავისუფლების აღკვეთის ზომას ისეთ ქმედებებზეც კი, რაც დასავლეთში მსუბუქ სამოქალაქო და საგადასახადო დარღვევებად ითვლება“, – ამბობს დევიდ ლი „თბილისი მარიოტში“ შემდგარ გამოსვლაში.
საქართველოში ამერიკის სავაჭრო პალატის დირექტორი დევიდ ლი ასევე არის ამერიკის მფლობელობაში არსებული „მაგთიკომის“ გენერალური დირექტორი. იგი აღწერს „რამდენიმე შემთხვევას“ მხოლოდ გასულ წელს, როცა უცხოური კომპანიების თანამშრომლები დააპატიმრეს და სასამართლოც კი არ გაუმართეს თვეების განმავლობაში. „ადგილობრივი ბიზნესი კი გაცილებით ადვილად დასაჩაგრია“, – ამბობს დევიდ ლი.
ხელისუფლების წარმომადგენლების გულისწყრომის თავიდან ასაცილებლად კი დევიდ ლი იქვე დასძენს, რომ „რეგიონში სხვა მეზობლებთან შედარებით, ეს ქვეყანა მაინც წარმატებებს აღწევს კორუფციასთან ბრძოლაში“. კითხვაზე - ფუქსის საქმე რა მესიჯებს აგზავნის ბიზნეს-სფეროების მიმართულებით, ლი პასუხობს, რომ ეს ქეისი „არავის არაფერში არგებს“.
დაპატიმრების შემდეგ - 14 ოქტომბერს ფუქსი და ფრენკელი თბილისის ცენტრში საკნებში გადაიყვანეს. მათ უარი უთხრეს გირაოთი გათავისუფლებაზე და გისოსებს მიღმა აღმოჩნდნენ 5 თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში. თითოეულს თვეში მხოლოდ 15-წუთიანი სატელეფონო ზარის საშუალებას აძლევენ ოჯახთან დასაკავშირებლად. ორივეს ყოველი კვირის ორშაბათს, ოთხშაბათს და პარასკევს ატარებენ ცივ და ჩაბნელებულ სასამართლო დარბაზებში ქრთამის მიცემის ბრალდებით გამართულ პროცესებზე. ბრალის დადასტურების შემთხვევაში მათ 8 წლამდე თავისუფლების აღკვეთა ემუქრებათ.
ფუქსს შთამბეჭდავი დაცვა ჰყავს – გარდა ცნობილი ქართული იურიდიული ფირმისა, მისი დაცვის გუნდში ასევე შედის პრეზიდენტ ბარაკ ობამას (თეთრი სახლის) ყოფილი მრჩეველი გრეგორი ქრეიგი, რომელიც ამჟამად ქალაქ ვაშინგტონის იურიდიული ფირმის - „Skadden, Arps, Slate, Meagher & Flom“-ის პარტნიორია. გარდა ამისა, მისი დაცვის გუნდში შედის ასევე ჯეფრი რობერტსონი - ინგლისის დედოფლის მრჩეველი ლონდონიდან, რომელიც ამავდროულად ჯულიან ასანჯის ინტერესებს იცავს შვედეთში ექსტრადიციასთან დაკავშირებით. თუმცა, მაინც, ფუქსისა და ფრენკელის შანსები პროცესის მოგებაზე ძალიან დაბალია.
2010 წელს თბილისში გასამართლებული ბრალდებულების 99.96 პროცენტი დამნაშავედ სცნეს და სხვადასხვა სასჯელები მიუსაჯეს. ეს სტატისტიკა მოწოდებულია civil.ge-ს მიერ.
ფუქსს ციხიდან დაუყოვნებლივ გათავისუფლების მხოლოდ ერთი შანსი აქვს – მან, ალბათ, უარი უნდა თქვას საარბიტრაჟო სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებაზე. მისი იურისტების თანახმად, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს თანამშრომელმა ისრაელის ელჩს პრივატულად განუცხადა ოქტომბერში, რომ ფუქსი თავისუფლების მოპოვებას 100 მილიონ დოლარზე უარის თქმის სანაცვლოდ შეძლებდა.
ფუქსმა ამ პირობის შესრულებაზე უარი განაცხადა. „ჩვენ აქ მძევლებად ვართ აყვანილი და საქართველოს მთავრობა ჩვენს გამოსასყიდად 100 მილიონ დოლარს ითხოვს. ჩვენ ამ ფულს არ გადავიხდით“, – განუცხადა ფუქსმა რეპორტიორს, რომელიც გასულ თვეში ფუქსის პროცესს დაესწრო თბილისში.
ფუქსს აკრძალული აქვს ჟურნალისტებთან ურთიერთობა, თუმცა მან ამ მესიჯის მიწოდება რეპორტიორისადმი მისი ქართველი იურისტის, არჩილ კბილაშვილის, დახმარებით მოახერხა.
საქართველოში ცნობილი ერთ-ერთი დიპლომატი ადასტურებს, რომ ფუქსს ციხიდან გაათავისუფლებენ, თუ იგი უარს იტყვის 100 მილიონზე. დიპლომატმა არ ისურვა საკუთარი ვინაობის საჯაროდ გამხელა, მას არ სურს ხელისუფლების გაბრაზება.
რაც არ უნდა იყოს ფუქსის საქმის შედეგი, მიუთითებს იმაზე, რომ საქართველოში და ყოფილი საბჭოთა იმპერიის სხვა ქვეყნებში ბიზნესის წარმოება საშიში მოულოდნელობებითაა სავსე. ფუქსი აცხადებს, რომ იგი მთავრობამ ანკესზე წამოაგო, რათა 100 მილიონის გადახდა თავიდან აეცილებინა.
„ნებისმიერი ვინც ფიქრობს საქართველოში ბიზნესის წარმოებაზე, უნდა გაფრთხილდეს“ – ამბობს ადვოკატი ქრეიგი – „ბიზნესი შეგიძლიათ აწარმოოთ საკუთარი რისკის ხარჯზე“.
წყარო: http://www.presage.tv/?m=politics&AID=3512
ორიგინალი: http://www.businessweek.com/magazine/content/11_10/b4218058741193.htm
ახალი ამბები
პოპულარული
სტატია
13 თებერვალი, 2024
რატომ ვერ იბრუნებენ კონფლიქტით დაზარალებული ოსები საქართველოს მოქალაქეობას და ქონებას?
სტატია
28 დეკემბერი, 2023
სპეციალურ პენიტენციურ სამსახურს წამების მსხვერპლის სასარგებლოდ 50 000 ლარის გადახდა დაეკისრა
სტატია
13 დეკემბერი, 2023
'ალბათ, ნებისმიერი რეგიონული ჟურნალისტი გეტყვით, რომ გადარჩენისთვის გვიწევს ბრძოლა!'
