ბრძოლა ხეებთან - წესრიგის დაცვისა და განათლების სახელით

თეა თოფურია,www.humanrightshouse.org

თბილისში  ხეების ჭრა გახშირდა. მიუხედავად მოსახლეობის პროტესტისა, ხეები გაიკაფა მოსკოვის პროსპექტზე, კიკვიძის  ბაღში, გამარჯვების პარკში, სულ ბოლოს კი ბარათაშვილის ქუჩაზე. ხეების გაკაფვის მიზეზი ზოგ შემთხვევაში პოლიციის შენობის მშენებლობა გახდა, გამარჯვების პარკში კი – მედიათეკის. ქალაქის მერიაში აცხადებენ, რომ ხეების მოჭრა აუცილებელი იყო და პოლიციის შენობისთვის სხვა თავისუფალი ფართი უბრალოდ არ ჰქონდათ.

კიკვიძის  ბაღს მოქალაქეები და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები ყოველდღიურად დარაჯობდნენ, რათა გაჩეხისგან დაეცვათ. მიუხედავად ამისა, იქ ახლა პოლიციის შენობის მშენებლობა დაიწყო.

იურისტ მერაბ ჩიქოვანის განმარტებით, 2009 წლის 27 მარტს ქ. თბილისის საკრებულომ მიიღო გადაწყვეტილება #4-13, თბილისის ტერიტორიის გამოყენებისა და განაშენიანების რეგულირების წესების დამტკიცების შესახებ. ამ დოკუმენტის მე-19 მუხლის მიხედვით, სარეკრეაციო ზონა თავისი არსით წარმოადგენს ქ. თბილისის ადმინისტრაციულ საზღვრებში მდებარე გამწვანებულ ტერიტორიას. სარეკრეაციო ზონები იყოფა კატეგორიებად, პირველი კატეგორიის ზონაში მშენებლობა საერთოდ აკრძალულია, მე–2–3 ზონებში დაშვებულია გარკვეული ტიპის ნაგებობების მშენებლობა, რომლის ჩამონათვალიც ამავე დოკუმენტშია წარმოდგენილი. ჩამონათვალში პოლიციის შენობა არ ფიგურირებს.

მერაბ ჩიქოვანი: „კიკვიძის ბაღი და მოსკოვის გამზირის ბოლოს არსებული გამწვანების ტერიტორია წარმოადგენს რეკრეაციულ ზონას, სადაც პოლიციის შენობის მშენებლობა არ შეიძლება. მშენებლობა ისე დაიწყო, ამ ტერიტორიებს სტატუსი არ შეცვლიათ. მეტიც, უნდა არსებობდეს ქ. თბილისის თვითმართველი ერთეულის შესაბამისი გადაწყვეტილებაც, რაც არ არსებობს“.

იურისტის თქმით, შემსრულებლებს უნდა ჰქონოდათ როგორც ნებართვა, ასევე ჭრის აღრიცხვის უწყისი, სადაც მოსაჭრელი ხეების რაოდენობა უნდა ყოფილიყო ასახული, ასევე ჭრის აღრიცხვის უწყისი. ეს დოკუმენტები მათ არ გააჩნდათ. 

1 თებერვალს შსს–მ მიმართა თბილისის არქიტექტურის სამსახურს, რათა გაეკვია, მას რამე წინააღმდეგონა ხომ არ ჰქონდა დაგეგმილ სამუშაოებთან დაკავშირებით.  არქიტეტურის სამასახურმა მიმართვა განიხილა და შსს–ს პასუხად მისწერა, წინააღმდეგი არა ვართო. განცხადებაში აღნიშნულია, რომ მშენებლობები იგეგმებოდა მოსკოვის გამზირზე, გამყოფი ზოლი N6, ბოგდან ხმელნიცკის ქუჩაზე,  ნაკვეთი N02/102, ცოტნე დადიანის ქუჩა N 164 (კიკვიძის ბაღი), ქერჩის ქუჩა, მიწის ნაკვეთი N6.

მართალია, არქიტექტურის სამსახური შსს–ს მოთხოვნის წინააღმდეგ არ წასულა, მაგრამ გაუგებარია  რა მოტივით. კანონმდებლობაში ცალსახად წერია, რომ რეკრეაციულ ზონაში პოლიციის შენობების მშენებლობა არ შეიძლება.

თბილისის მერიის ეკოლოგიისა და გამწვანების სამსახურის უფროსი გიორგი ქორქაშვილი ამბობს, რომ მართალია, რეკრეაციულ ზონაში მშენებლობა არ შეიძლება, მაგრამ ამ შემთხვევაში უბრალოდ სხვა გზა არ ჰქონდათ.

გიორგი ქორქაშვილი: „მოჭრა ვერანაირად ვერ იქნება ჩვენი პრიორიტეტი, მაგრამ როდესაც გამოუვალი სიტუაციაა, იმასაც ვითვალისწინებთ, რომ რაღაც რაოდენობა ხეების უნდა მოიჭრას. სანაცვლოდ  ორგანიზაციას ვაკისრებთ, ათმაგი ოდენობა ხეები დარგოს.  რა თქმა უნდა, აუცილებლობა იყო მანდ პოლიციის შენობის აშენება. მთელ საქართველოში შენდება და რომ არ იყოს ამის აუცილებლობა, არც აშენდებოდა. მე ვერ განვსაზღვარავ პოლიციის შენობა სად უნდა იყოს. ეს არის საკითხი, რაზეც თავად შსს იღებს გადაწყვეტილებას“.

გიორგი ქორქაშვილი ამბობს, რომ გლდანი–ნაძალადევის რაიონში თავისუფალი მიწა არ არსებობდა და პოლიციის განსათავსებლად უკვე არსებულ შენობებსაც ვერ გამოიყენებდნენ. „თუ არის, მოგვიძებნეთ“, – განაცხადა მან. ქორქაშვილის თქმით, ამ აუცილებლობის გამო საკითხი ზონირების საბჭოზე გავიდა და ტერიტორიას სტატუსი შეეცვალა. 

დღეს თბილისში ერთ სულ მოსახლეზე გამწვანების 8–10 კვადრატული მეტრი მოდის. ნორმა კი დაახლოებით 25 კვადრატული მეტრია. მერიაში აცხადებენ, რომ ბოლო პერიოდში მოიჭრა ხეები სანაპიროზე და ბარათაშვილის ქუჩაზე, გზის გასაყვანად, ასევე ბაღებში პოლიციის შენობების ასაგებად. როგორც გიორგი ქორქაშვილი ამბობს, ამჯერად სხვა სახის ჭრები თბილისში დაგეგმილი არ არის.

- ჩვენ ინტენსიურად ვრგავთ ახალ  ნერგებს. უპირატესობას ვანიჭებთ შედარებით ახალ უბნებს, სადაც გამწვანება არ არის. დაახლოებით 60 000 ნერგი გვაქვს დარგული ჩვენი სამსახურის დაარსების დღიდან (2009 წელი). ახლახანს 120 კვიპაროსი დაირგო 1 კედარი მოიჭრა, რომელიც საშიშროებას ქმნიდა და სამი ცაცხვი, რომელიც ახლადდარგულ კვიპაროსებს უშლიდა ხელს.

- ცაცხვები რომ დაგეტოვებინათ და კვიპაროსი არ დაგერგოთ?

- კვიპაროსი არ მოგწონთ თქვენ?

- გაზრდილი ნერგი რომ შეინარჩუნოთ უფრო ეს არ უნდა იყოს პრიორიტეტი?

- რა თქმა უნდა, ეს პრიორიტეტი გვაქვს, მაგრამ ხანდახან იძულებული ხარ, რომ მოჭრა. ეს ჭრები არ არის მასობრივი ხასიათის.  ამ შემთხვევაში 120  ნერგი დავრგეთ და 4 მოიჭრა.

- კიდევ სად არის ჭრები დაგეგმილი?

- ამ წუთას არსად. მიმდინარეობს ხეების ფორმირება. რამდენიმე ავარიული ხე (გამხმარი ან ასე შემდეგ) შეიძლება კიდევ მოიჭრას. გზის მშენებლობასთან დაკავშირებით ჭრები უკვე ჩატარდა, იქ გვირაბი კეთდება და სხვა გზა არ გვქონდა. ქალაქი გადატვირთულია მანქანებით. არა მგონია, რომ მანქანების გამონაბოლქვის შედეგად ეკოლოგიამ უფრო მოიგოს. დაახლოებით 40–მდე ხეა მოჭრილი ბარათაშვილზე  და რამდენიმე – სანაპიროზე.

- მაგრამ არის კანონი, რომელსაც ვემორჩილებით მეც, თქვენც და შსს–ც. კანონში წერია, რომ რეკრეაციულ ზონაში არაფრის აშენება არ შეიძლება.

- გეთანხმებით, მაგრამ თუ ეს სტრატეგიული ობიექტია და მისი აშენების აუცილებლობა იქ არის, შესაძლოა ეს საკითხი ზონირების საბჭოზე გავიდეს და ტერიტორიას ზონა შეეცვალოს. ზონირების საბჭო მერიას ექვემდებარება.

- რამდენად არის პოლიციის შენობა სტრატეგიული ობიექტი?

- მე ვფიქრობ, რომ სტრატეგიული ობიექტია. თუნდაც ის, რომ კრიმინალური  სიტუაცია მოწესრიგდა. არა მგონია, 15 წლის წინ მშვიდად შესულიყავით რომელიმე პარკში და მშვიდად გამოსულიყავით.

- კანონის მიხედვით, რამდენად აქვს პოლიციის შენობას სტრატეგიული ობიექტის სტატუსი?

- კანონზე ნუ ვიდავებთ, ეგ კანონი არც მე დამიწერია და არც თქვენ.

- იგივე მედიათეკა ხომ არ არის სტრატეგიული ობიექტი.

- მოდით სხვადასხვა კუთხით შევხედოთ. სანამ მედიათეკა აშენდებოდა, იქ იყო გოლფ კლუბი, რომელსაც მფლობელმა კომპანიამ ვერ მოუარა და ნაგვის ბუდედ იქცა. იგივე „მზიურიდან“ მარტო 800 მანქანა ნაგავი გავიტანეთ.  

- რჩება შთაბეჭილება, რომ თქვენი სტრუქტურა უარს არ ან ვერ ეუბნება შსს–ს.

- რატომ არა. თქვენ გგონიათ, რამდენი წერილიც შემოდის ყველას ვაკმაყოფილებთ? სცადეთ, აბა, შემოიტანეთ წერილი და თუ დავაკმაყოფილებთ.

-  ჩემზე არაა საუბარი. მე შსს–ზე ვლაპარაკობ.

- მისთვისაც ბევრჯერ გვითქვმს უარი.

- არ შეიძლებოდა მედიათეკა ხეების მოჭრის  გარეშე აშენებულიყო?

- არ შეიძლებოდა. რატომ გგონიათ, რომ ჩვენი თვითმიზანია, ხეები მოვჭრათ, გავანადგურროთ, რაღაც ვავნოთ და არ გვქონდეს ნორმალური ეკოლოგიური სიტუაცია.

- ძალიან მარტივი მიზეზის გამო - იგივე პოლიციის შენობები არ შეიძლებოდა სადმე მოტიტვლებულ ადგილას აშენებულიყო?

- მომინახეთ ნაძალადევის რაიონში მოტიტვლებული ადგილი, რომ იყოს, იქ გაკეთდებოდა.

- აშენებული შენობაში რომ შეეძინათ ფართი?

- რომელ შენობაში?

- შენობა მოიძებნება, ამიტომაცაა გაუგებარი მოსახლეობისთვის, რა აუცილებელი იყო ხეების მოჭრა.

- პოლიციის შენობა გარკვეულ სტანდარტებს უნდა აკმაყოფილებდეს. ხალხი, რომელიც ოპონირებას გვიწევს, მათთვის მთავარია, რომ ოპონირება გაგვიწიონ. მათ როდესმე რამე აქციაში მიუღიათ მოანწილეობა, ან  რამე დახმარება გაუწევით ჩვენთვის?  ამას ვერ ვგებულებ. რატომ ვართ ჩვენ ცუდები და ბუნების მტრები, ვითომ რაღაცა გავაფუჭეთ, ისინი კი გადასარევი გარემოსდამცველები. ის რაც კეთდება იმაზე რატომ არაფერს ამბობენ.

კახა ბახტაძე, კავკასიის გარემოსდაცვითი არასამთავრობო ორგანიზაციების ქსელის პროგრამების მენეჯერი: „მთავარი პრობლემა არის ის, რომ სანამ გზებთან დაკავშირებით პროექტი დაიწყებოდა, ის არსად განხილულა. ისიც გაუგებარია, არის თუ არა ეს მოსახლეობის პრიორიტეტი. მოსახლეობა და არასამთავრობო სექტორი არ არის ჩართული მსგავსი პროექტების განხილვაში. გადაწყვეტილებებს იღებენ სპონტანულად და ისე, რომ არავის ეკითხებიან. გარდა ამისა, საგზაო მოძრაობის დასარეგულირებლად  გვირაბების გაყვანა აუცილებელი არ არის. შეიძლება სხვა საშუალებებიც გამოინახოს. მაგალითად მოძრაობა ყველაზე მეტად გადატვირთულია დილით, რადგან დილით სკოლაში სწავლა იწყება. შესაძლოა, სწავლა სხვადასხვა სკოლებში სხავადასხვა დროს დაიწყოს და ასე შემდეგ. გაცილებით პრიორიტეტულია, შენარჩუნდეს უკვე არსებული ხეები, რომელიც ისედაც ცოტა დარჩა, ვიდრე ახალი ნერგები დაირგოს და ამაში ასიათასობით ლარი დაიხარჯოს“.

კახა ბახტაძის თქმით, მსგავსი პროექტები  ყოველთვის საჯაროდ უნდა განიხილებოდეს, მოეწყოს, შეხვედრები, დისკუსიები, ამასთან მერიის ვებ–გვერდზე უნდა იდოს ინფორმაცია, სადაც ხალხს შეეძლება კომენტარი დატოვოს.