თქვენ დაგავიწყდათ რას ნიშნავს ზეწოლა მედიაზე?

თქვენ დაგავიწყდათ რას ნიშნავს ზეწოლა მედიაზე?

დღესდღეობით საქართველოში ხმამაღლა აღარავინ საუბრობს იმაზე, ხდება თუ არა ხელისუფლების მხრიდან ადამიანის უფლებების დარღვევა. თუმცა ამ პროცესებს ამჩნევენ ეროვნული და საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციები. ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო ფედერაცია თავის ღია წერილში შეშფოთებას გამოთვამს იმ ფაქტების გამო, რაც ხდება საქართველოს მედია სამყაროში, რასაც სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვად აღიქვამს. ლაპარაკია სხვადასხვა გამოცემების, გადაცემების თუ კონკრეტული ტელეკომპანიის დახურვაზე ყოველგვარი ლოგიკური ახსნის გარეშე. თუმცა, ხელისუფლებას ამ და სხვა საკითხებზე განსხვავებული მოსაზრება გააჩნია. ჩვენს გაზეთში გაშუქებულმა „თავისუფალი გაზეთის“ წინააღმდეგ ზურაბ ჟვანიას საქმემ მძაფრი რეაქცია გამოიწვია ხელისუფლების წარმომადგენლებში.

ჩვენ გთავაზობთ ინტერვიუს პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილესთან ბატონ გიგა ბოკერიასთან, რომელიც აცხადებს, რომ საქართველოს ხელისუფლების პოლიტიკური ნება არის სამოქალაქო თავისუფლებების გარანტიების შექმნა, მათ შორის ერთ-ერთი პირველ რიგში არის სიტყვის თავისუფლება და სახელმწიფო ტელევიზიაში „ნატო ონიანისთანა ოდიოზური ფიგურებისთვის“ ადგილს ვერ პოულობს. იგი ასევე თვლის, რომ „სიტყვის თავისუფლება მოიცავს, შეინარჩუნოს მეპატრონემ უფლება თვითონ გადაწყვიტოს, ვინ გავიდეს ეთერში და ვინ არა“, თუმცაღა ავიწყდება უპირველესი, რაც ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციის მე-19 მუხლშია მითითებული, რომ „ეს უფლება მოიცავს თავისუფლებას, ეძიოს, მიიღოს და გაავრცელოს ნებისმიერი ხასიათის ინფორმაცია და იდეა საზღვრების მიუხედავად, როგორც ზეპირად ისე წერილობით, ბეჭდვითი, ხელოვნების ფორმებით ანდა გამოხატვის სხვა საშუალებებით თავისი არჩევით“ და ევროპის კონვენციის მე-10 მუხლში, რომ „ყველას აქვს გამოხატვის თავისუფლების უფლება. ეს უფლება მოიცავს ადამიანის თავისუფლებას, ჰქონდეს მოსაზრებანი, მიიღოს და გაავრცელოს ინფორმაცია და იდეები საჯარო ხელისუფლების ჩარევის გარეშე და საზღვრების მიუხედავად“. სამწუხაროდ, რაც დრო გადის მით უფრო მეტი ახალი რეალიები იკვეთება და ხელისუფლების მხრიდან მედიაზე ზეწოლა საზოგადოებისათვის უფრო ნათელი ხდება. აჭარის ტელევიზიის მაგალითი ამის ნათელი დადასტურებაა.

ზეწოლას მედიაზე ვერ გამოვრიცხავ იმდენად, რამდენადაც თბილისის გარეთ სადმე ადგილობრივი მმართველობის პოლიტიკური ფიგურები ცდილობდნენ ასეთ ზეწოლას. არ ხორციელდება - რომ მეთქვა ცალსახად, არასწორი ვიქნებოდი, მაგრამ  საქართველოს ხელისუფლების პოლიტიკური ნება არის სამოქალაქო თავისუფლებების გარანტიების შექმნა, მათ შორის ერთ-ერთი პირველ რიგში სიტყვის თავისუფლებაა. ეს არის გამოკვეთილი პოზიცია, რომელიც ხორციელდება საქართველოს ხელისუფლების, მათ შორის საკანონმდებლო ორგანოში უმრავლესობის მიერ, რომელსაც წარმოვადგენ მე, ასევე აღმასრულებელ ხელისუფლებაში იმავე პოლიტიკური ძალის და მისი ლიდერის საქართველოს პრეზიდენტის მიერ.

„თავისუფალი გაზეთის“  წინააღმდეგ ზურაბ ჟვანიას საქმეს თვლით თუ არა სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვად?

ის პუბლიკაცია, რომელიც თავისუფალ გაზეთში გამოქვეყნდა და ეხებოდა ჟვანიას საქმიანობას, აშშ-ში ჩაითვლებოდა ცილისწამებად, რადგან იქ იყო მოყვანილი ფაქტები და არა შეფასებები მტკიცებით ფორმაში ყოველგვარ წყაროზე დაყრდნობის გარეშე. ჟურნალისტს, როგორც მათგან ვიცი და როგორც ეს პროცესზეც გამოჩნდა, არ ჰქონდა არანაირი საფუძველი ამ ფაქტების მტკიცების. უფრო მეტიც, მათ არ ჰქონიათ არანაირი მცდელობა ამ ფაქტების უშუალოდ წყაროებთან გადამოწმების. სტატიაში არ იყო მოცემული მათი კომენტარი. ასე რომ სამართლებრივი თვალსაზრისით, თუნდაც ჩვენი კანონმდებლობით, თუნდაც იმით ახლა, რომ მივიღებთ, ან ნებისმიერი ქვეყნის, მით უმეტეს ევროპული კანონმდებლობით, ამ საქმეს გაზეთი და ჟურნალისტი წააგებდა ყველგან. ჩემთვის სადაო იყო ჯარიმის მოტივაცია. სასარჩელო განცხადებაში მოტივაციად მოყვანილი იყო ისეთი არგუმენტები, რომელსაც არ ვთვლი მისაღებად. არგუმენტებად მოყვანილი უნდა იყოს განზრახი  დაუდევრობა ან განზრახი სურვილი ტყუილის თქმისა. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი სტანდარტია ჩვენის აზრით. ჩვენ ვთვლით, რომ მოსარჩელეს ეს არ უჩვენებია, თუმცა ამის შესაძლებლობა ჰქონდა. სარჩელი შეიცავდა რამოდენიმე ეპიზოდს, მაგრამ იმ ძირითად საქმეზე, რაზეც სარჩელი იყო შეტანილი, ორი აზრი არ არსებობს, პირდაპირ იყო ნათქვამი წყაროს მითითებისა და გადამოწმების გარეშე, რომ ერთმა კაცმა მეორეს მოსთხოვა გარკვეული რაოდენობის ქრთამი. ჩემი პირადი პოზიცია ის არის, რომ მე წინააღმდეგი ვარ ასეთ შემთხვევებშიც კი სარჩელების შეტანისა ჟურნალისტების, პრესისა, თუ ცალკეული სპიკერების წინააღმდეგ გარდა გამონაკლისი შემთხვევებისა, სადაც იქმნება ძალადობის აშკარა საფრთხე. ჩემი პირადი პოზიცია იმას არ ნიშნავს, რომ პრემიერ მინისტრს არ ჰქონდა სარჩელის შეტანის უფლება. უბრალოდ მე ვთვლი, რომ მაქსიმალურად უნდა შევუწყოთ ხელი თვითრეგულირების მექანიზმების ჩამოყალიბებას, რაც უფრო ეფექტურია როგორც საზოგადოებრივი ინტერესებისთვის, ისე პრესის განვითარებისთვის. ამ მიმართულებითაც უკვე დაწყებულია მცდელობა, რომ უმრავლესობა ასეთი საქმეებისა განხილულ იქნეს პრესის საბჭოში, რომელიც მთლიანად აწყობილია თვითრეგულირების მექანიზმზე ანუ კანონთან ამას არავითარი შეხება არ აქვს. დასავლური გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ ასეთი რეგულირება ბევრად უფრო ეფექტურია ჟურნალისტური სტანდარტების ასაწევად ამა თუ იმ ფიგურის, მათ შორის საჯარო ფიგურის რეპუტაციის დასაცავად ისე რომ არ უქმნის აშკარა საფრთხეს სიტყვის თავისუფლებას. მე ამის მომხრე ვარ. კანონმდებლობა უნდა იძლეოდეს სიტყვის და პრესის თავისუფლების ძალიან მაღალ გარანტიებს;

ჟურნალისტური სტანდარტები უნდა იყოს ძალიან მკაცრი. ამ მხრივ ქართულ ჟურნალისტიკაში არის რთული მდგომარეობა. მე ყოველთვის ვთვლიდი, რომ ეთიკა, პროფესიონალიზმი, ზნეობა ახასიათებს თავისუფალ ადამიანებს. მაშინ როდესაც აშკარა საფრთხე ემუქრება მედიას, არაფრის მომცემია ამაზე საუბარი, თორემ შეიძლება ეს გამოყენებულ იქნას მხოლოდ როგორც ქვეტექსტი დევნისთვის. დღეს ეს სიტუაცია არ არის, კანონმდებლობა უახლოეს მომავალში საბოლოოდ გაარკვევს ამ საკითხებს. მოვალეობაც კი არის მედიის, რომ მეტი პატივი სცენ აუდიტორიას, საკუთარ თავს, საკუთარ პროფესიას და დაიწყოს მუშაობა იმაზე, რომ ჟურნალისტიკაში ამ მიმართულებით გარღვევა მოხდეს. სარედაქციო პოლიტიკა მათი განსასაზღვრია, მაგრამ სტანდარტები საზოგადოების საქმეც არის. მე ხაზს ვუსვამ, რომ ეს კანონით არ უნდა მოხდეს ანდა რაიმე ზეწოლითა და იძულებით, ეს უნდა მოიტანოს ცხოვრებამ და საზოგადოებამ. პრესა - ეს არ არის ჩვეულებრივი ბიზნესი, პრესა - პირდაპირ კავშირშია საზოგადოებრივ ინტერესებთან, ამას ითვალისწინებენ მთელს მსოფლიოში ნებაყოფლობით.

„თავისუფალმა გაზეთმა“ შუამდგომლობა შეიტანა მოწმედ ლეჟავას და კურტისის გამოძახების შესახებ და სასამართლო უზრუნველყვეს მათი კოორდინატებით, თუმცა როგორც თამუნა ლეფსვერიძე (გაზეთის რედაქტორი) აცხადებს, სასამართლომ არ დააკმაყოფილა მათი შუამდგომლობა, რადგან ვერ უზრუნველყვეს მოწმეთა სასამართლოზე გამოცხადება.

ეს სამართლებრივად არასერიოზული მიდგომაა, რადგან სტატიაში არანაირი წყარო არ იყო დასახელებული და მოსამართლე შუამდგომლობას არ დააკმაყოფილებდა. მათ მცდელობაც არ ჰქონიათ ემუშავათ წყაროებზე. მათ პირდაპირ ჰქონდათ მოყვანილი ფაქტი მტკიცებით ფორმაში. მათ საკუთარი რეპუტაცია დადეს სასწორზე და თქვეს, რომ ამ კაცმა ამ კაცს ქრთამი მოსთხოვა. ეს არის ჟურნალისტური სტანდარტების დარღვევა და მე ძალიან ვწუხვარ, რომ რედაქტორი ამ შეცდომას კვლავ არ აღიარებს. ამასთანავე კანონმდებლობის თვალსაზრისითაც ილახება რეპუტაცია. მიუხედავად იმისა, რომ ჩემთვის პრიორიტეტული პირველია, მეორის უარყოფაც არ შეიძლება; ეს არსად არ ხდება და არც შეიძლება ხდებოდეს. 

სასამართლოს საქმე არ არის გამოძიების წარმოება და ჩვენი კანონმდებლობის სტანდარტებით მტკიცების ტვირთი არის გაყოფილი და უფრო არის მოპასუხეზე.   ჩვენ ვთვლით, რომ კანონმდებლობა უნდა შეიცვალოს და ტვირთი იყოს მთლიანად მოსაჩივრეზე, ანუ მოსარჩელემ უნდა მოახდინოს დემონსტრაცია იმისა, რომ მიადგა ზიანი, რომ აშკარად მცდარი ფაქტები გავრცელდა, და რომ ამ ფაქტების გავრცელებისას ადგილი ჰქონდა ბრალეულ ქმედებს, ანუ ტყუილის გავრცელების განზრახვას. ეს არის არა შეცდომა (შეცდომისთვის ჟურნალისტი არ ისჯება), არამედ განზრახ დაუდევრობა - ეს ცალკე სტანდარტია და ბრალეულ ქმედებაში გადის. ამ შემთხვევაში სწორედ ამასთან გვქონდა საქმე და ამის დემონსტრირება თუნდაც ახალი კანონმდებლობით მოსარჩელე მხარეს არ გაუჭირდებოდა, თუმცა მას მოუწევდა იმის დემონსტრირება, რომ ზარალი მიადგა, რომ ფაქტები მცდარია და ა. შ.  დღევანდელი კანონმდებლობით ეს ასე არ არის. იქიდან, რასაც თქვენ მიყვებით, ვერ ვიტყვით, რომ სასამართლომ დაარღვია კანონი, გარდა ჯარიმის ნაწილისა, სადაც ჩემი აზრით, მოსარჩელის მოტივაცია არ იყო საკმარისი ჯარიმის დასაკისრებლად, რადგან ჯარიმა ბრალეული ქმედება უნდა იყოს. მაგრამ ეს არ ცვლის პრობლემის არსს. არსი იმაში მდგომარეობს, რომ კანონმდებლობა უნდა იყოს მაქსიმალურად მკაფიო და მაღალი სტანდარტების დამცველი და მეორეს მხრივ, საზოგადოებამ და პრესამ უნდა იზრუნოს, რომ ჟურნალისტური სტანდარტები ამაღლდეს.

ჟვანია ჩიოდა როგორც კერძო პირი და ხომ არ თვლით, რომ მან გამოიყენა თავისი თანამდებობა მისი კერძო ინტერესებისათვის, როდესაც მან კასეტა, რომელზეც „თავისუფალი გაზეთის“ რეკლამა იყო ჩაწერილი, კანცელარიიდან გაგზავნილი მოთხოვნის საფუძველზე მოიპოვა?

კანცელარია არის სახელმწიფო ორგანო, პრემიერ-მინისტრის აპარატი და აქვს უფლება იცოდეს რა სერიოზული ბრალდებები გამოითქმება პრემიერთან დაკავშირებით და ეს მოპოვებული ინფორმაცია, რომელიც მერე უკვე საჯარო არის ყველასთვის, პრემიერმა წარადგინა სასამართლოში. ძნელი იქნება დავა მოპასუხისთვის, რომ საქართველოს კანონმდებლობა დაირღვა. ეს არ არის არსებით კავშირში იმ საკითხებთან, რაზეც იქ იყო კამათი.

ის ფაქტი, რომ ჟვანია ყველგან მიუთითებს სარჩელში თავის თანამდებობას, სასამართლოზე რაიმე ზეწოლის მანიშნებელი ხომ არ არის?

ასეც უნდა მოქცეულიყო და მიეთითებინა. ძალიან არასერიოზულია იმის მტკიცება, რომ ამით ზეწოლა უნდოდა განეხორციელებინა მას. ყველამ იცის, რომ ჟვანია პრემიერ-მინისტრია. ის ბრალდებები, რაც მას წაუყენეს კავშირში არის მის როგორც პრემიერ-მინისტრის თანამდებობრივ მოვალეობების შესრულებასთან. ასე რომ, არანაირ უხერხულობას ეს ფაქტი არ ქმნის.

რა ახსნას მოგვცემთ სხვადასხვა გამოცემების, გადაცემების და ტელეკომპანიის დახურვასთან დაკავშირებით.

ამა თუ იმ ტელეკომპანიის სარედაქციო დამოუკიდებლობა არის სიტყვის თავისუფლების ნაწილი. ამ პრობლემის ინტერპრეტაცია როგორც გინდა, არის სამართლებრივად მცდარი და არსობრივად ძალიან მიკერძოებული, რადგან ამა-თუ იმ რედაქციის თუ ტელეკომპანიის მფლობელის სარედაქციო პოზიცია თუ პოლიტიკური სიმპათია არის მხოლოდ მისი საქმე. მხოლოდ მაშინ შეგვიძლია ვისაუბროთ ზეწოლაზე, როცა ამის რაიმე საბუთი არის. 

გადაცემა „თემა“ -ს გაუქმებასთან დაკავშირებით რა შეგიძლიათ გვითხრათ?  

ბ-ნ პატარკაციშვილს ან მის მიერ დანიშნულ ნებისმიერ ადამიანს ამ ტელევიზიაში, სრული უფლება აქვთ რომელიმე გადაცემა მოეწონოთ ან არა მათი გემოვნების ან პოლიტიკური სიმპათიებისა თუ ანტიპატიების შესაბამისად. ჩვენ, ხელისუფლებას არანაირი უფლება და საშუალება არა გვაქვს ჩავერიოთ და იმის გამო, რომ ვინმემ რაღაცა დაგვაბრალოს, გამოვიძიოთ და მოვთხოვოთ ბ-ნ ბადრი პატარკაციშვილს, რომ გომიაშვილის „თემა“ დაბრუნდეს ეთერში. ეს სასაცილო იქნება. ასე რომ თუ ბ-ნ პატარკაციშვილს არ მოეწონა გომიაშვილის ტონი ან კრიტიკულობა რაიმე საკითხის მიმართ, ეს მხოლოდ მისი გადასაწყვეტია. სიტყვის თავისუფლება მოიცავს შეინარჩუნოს მეპატრონემ უფლება თვითონ გადაწყვიტოს ვინ გავიდეს ეთერში და ვინ არა. 

მე-9 არხს რაც შეეხება, ჩემი აზრით, მათ სიმწვავე აკლდათ. არანაირი პოლიტიკური პრობლემა ამ ტელევიზიასთან ჩვენ არ გვქონია, როგორც გვაქვს მაგალითად სხვა ტელე-არხებთან, მაგ. იბერიასთან ან კავკასიასთან. ყველა ეს არხი კვლავ ეთერშია. ეს არხი თავშეკავებული იყო სარედაქციო თვალსაზრისით. ასე რომ რატომ მიიღო მფლობელმა ეს გადაწყვეტილება, კომერციული თუ სხვა მოსაზრებით, ამაზე არც სამართლებრივი და არც სხვა სახის პასუხიმგებლობა არც ერთ ქვეყანაში ყველაზე ცივილიზებულშიც კი, არ შეიძლება ეკისრებოდეს ხელისუფლებას. თუ ვინმეს აქვს მონაცემები რაიმე სახის ზეწოლაზე ან მუქარაზე, ეს, რა თქმა უნდა, სულ სხვა საკითხი იქნებოდა.

როგორ ახსნით იმ ფაქტს, რომ მან გაიმარჯვა ტენდერში, მოიპოვა მაუწყებლობის უფლება საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე და მოულოდნელად წყვეტს მაუწყებლობას.

ამ საქმეზე რაიმე სპეკულაცია ჩემი მხრიდან არ იქნება სერიოზული. ერთად-ერთი ვერსია, რაც შეიძლება ითქვას არის ის, რომ საქართველოში პოლიტიკური რეჟიმი შეიცვალა და ეს შეიძლება არხის მეპატრონისათვის სერიოზული ფაქტორი იყოს იმის გათვალისწინებით თუ რა ინტერესები აქვს. თუკი შევარდნაძის დროს ის თვლიდა სასიცოცხლოდ, რომ ყოფილიყო ისეთი არხი, რომელიც პასუხობდა მის მოთხოვნებს, ახლა რეჟიმი შეიცვალა და მას სხვა ინტერესები აქვს. ეს არის სპეკულაცია ჩემი მხრიდან. ხაზს ვუსვამ იმას, რომ მე-9 არხი სიმწვავით არ გამოირჩეოდა არც ადრე და არც ახლა. მით უმეტეს რომ ჩვენს ეთერში არის ტელევიზიები, რომლებიც მუშაობენ ჟურნალისტური სტანდარტების სრული დარღვევით, არიან უაღრესად კრიტიკულები ახალი ხელისუფლების მიმართ და მაინც ისინი არიან ეთერში. ჩვენ გვაქვს არანაირი უფლება ან საშუალება, ისინი აღვკვეთოთ გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც აშკარა კანონდაღვევებს ექნებათ ადგილი. ამის პრეცენდენტი არ გვქონია ისინი ისევ ეთერში არიან ისევე როგორც გამოცემები. მე არ ვიცნობ არც ერთ გამოცემას, (პოლიტიკურს) რომელსაც რაიმე პრობლემები აქვს დღეს შექმნილი. “ახალი ეპოქა” არის ლიტერატურული ჟურნალი, მას ახლაც აქვს უფლება რაც უნდა ის ქნას. რაც შეეხება იმ გამოძიებას, რაც მიმდინარეობს ომეგა ჯგუფთან დაკავშირებით, მას არანაირი შეხება არ აქვს „ახალი ეპოქის“ ლიტერატურულ გამოცემასთან და კავშირშია ორგანიზებულ დანაშაულთან და კონტრაბანდასთან. ამან თუ მათ შეუქმნა პრობლემები, ეს არანაირ კავშირში სიტყვის თავისუფლებასთან არ შეიძლება იყოს. ასეთი ინტერპრეტაცია მიგვიყვანს აბსურდულ ლოგიკამდე.  კრიტერიუმი მდგომარეობს იმაში, არის თუ არა ამა თუ იმ სიტყვის შინაარსი, მოტივი ხელისუფლებისთვის რაიმე ზეწოლის განსახორციელებლად. „ახალი ეპოქა“ იყო ლიტერატურული ჟურნალი, მე აღარაფერს ვიტყვი იმაზე, მათ როგორი გავლენა ჰქონდათ, თუმცა ესეც მნიშვნელოვანი ფაქტორია. ასე რომ „ახალი ეპოქის“ ლიტერატურული გემოვნება არავითარ კავშირში არ არის ხელისუფლების ინტერესებთან. 
სამწუხაროდ, გამოცემებში შეცდომა იქნა დაშვებული, რომ დაიხურა თოქ-შოუები. ყველა მათგანი კვლავ ეთერშია, იმავე ან უფრო მწვავე ფორმატით. ტელეკომპანია „მზეზე“ და „რუსთავი 2“-ზეც კვლავ ეთერშია დებატები. თუ როგორი ფორმატით აკეთებს ეს თუ ის ტელევიზია რამეს, არანაირ კავშირში არ არის სიტყვის თავისუფლებასთან ან ხელისუფლების ვალდებულებასთან. ეს მთლიანად მათი საქმეა და ამ შემთხვევაში ზეწოლაზე ლაპარაკიც კი სასაცილოა. საკითხის ისე დასმა რომ ვიღაც ინტერესდება იმით, თუ როგორი ფორმატით აკეთებს ესა თუ ის ტელევიზია დებატებს და აქედან აკეთებს დასკვნას, რომ სიტყვის თავისუფლებას საფრთხე ექმნება, ჩემი აზრით, ძალიან არასერიოზულია, მით უმეტეს, რომ ყველა, ვინც ადევნებს თვალს „მზის“ ან „იმედის“ სარედაქციო პოლიტიკას, ისინი ნახავენ, რომ ეს ტელეკომპანიები საკმაოდ კრიტიკულები არიან ხელისუფლების მიმართ. მე მგონი, რომ საზოგადოების დიდ ნაწილში გაუგებრობა გამოიწვია იმანაც, რომ რუსთავი 2, რომელიც იყო და არის კიდეც ლიდერი საინფორმაციო სიფრცეში, იყო ძალიან კრიტიკული წინა ხელისუფლების მიმართ, ისევე როგორც საზოგადოების დიდი ნაწილი. დღეს სიტუაცია შეიცვალა და მათი სარედაქციო პოზიცია არის ბევრად უფრო დაბალანსებული. ამან ჩვენი საზოგადოების ნაწილს, რომელსაც მე ვთვლი, რომ აქვს კომპლექსები იმისა, რომ არ შეიძლება საქმე კარგად იყოს ამ სფეროში, შეუქმნა ილუზია, რომ ეს არის კავშირში სიტყვის თავისუფლების პრობლემასთან. გარწმუნებთ, რომ არც პრაქტიკაში, არც თეორიაში, ასეთი ლოგიკა არ არსებობს და არც შეიძლება არსებობდეს. რუსთავი 2 ისევე როგორც რომელიმე სხვა საღი ტელეარხი ან ჟურნალისტი, ვერ იქნება ისეთი კრიტიკული ამ ხელისუფლებისადმი ისე, როგორც წინას მიმართ. დღეს, როცა ეს ხელისუფლება არჩეულია ამ ხალხის მიერ და აქვს ძალიან  ფართო მანდატი, ბუნებრივია ისეთივე დამოკიდებულება არ იქნება მის მიმართ. ეს კავშირში სიტყვის თავისუფლებასთან არ არის და არც შეიძლება განხილულ იქნას. უფრო მეტიც, კანონი სიტყვის თავისუფლების შესახებ ალბათ ერთ-ერთი პირველი საკითხი იქნება, რომელიც განიხილება პარლამენტში. ეს კანონი მოხსნის ყველა საფრთხეს, სამართლებრივი გზით ზეწოლისა, როგორც მედიის ისე ნებისმიერი სპიკერის მიმართ. მე ვთვლი, რომ ეს პროექტი, რომელიც მალე იქნება განხილული იძლევა ბევრად უფრო ფართო გარანტიებს, ვიდრე ევროპის უმრავლესი ქვეყნების კანონმდებლობა, რადგან ეს კანონპროექტი დაფუძნებულია ამერიკის პრაქტიკაზე, უზენაეს სასამართლოების გადაწყვეტილებებზე, რომელიც ამ ინდივიდუალურ თავისუფლებებს ყველაზე უფრო მაღლა აყენებს და ჩვენ სწორედ ამ გზით მივდივართ.

ნატო ონიანის გადაცემა,მისივე თქმით, მთავრობამ დახურა და ნინო ბურჯანაძემაც განაცხადა, რომ მიესალმება ამ ფაქტს.

ეს აბსოლუტურად განსხვავებული სიტუაციაა. სახელმწიფო არხი ადრე, შევარდნაძის პერიოდში, წარმოადგენდა პოლიტიკური ხელმძღვანელობის პროპაგანდის ორგანოს, და ამას აკეთებდა გადამხდელების ფულით. დღეს ამ ტელევიზიის გარდაქმნა უნდა მოხდეს ცივილიზებულ საზოგადოებრივ ტელევიზიად, რომელიც ჩამოცილებულ იქნება პოლიტიკურ ხელმძღვანელობას და შეასრულებს საზოგადოებრივ დაკვეთას იმ სარედაქციო პოლიტიკაზე დაყრდნობით, რომელსაც შეიმუშავებს მისი საზედამხვედელო საბჭო, როგორც ეს არის BBC-ში, ინგლისში. ამ რეორგანიზაციის პერიოდში ეს არის ხელისუფლების სრული პრეროგატივა ანუ იმ ხალხის, ვინც დანიშნულია ამ თანამდებობაზე, განსაზღვრონ თუ როგორ ახდენენ ამ რეორგანიზაციას და როგორ ამზადებენ ამ არხს საზოგადოებრივ ტელევიზიად. მე ეს გადაცემა არა თუ არ მომწონდა, არამედ მე ვთვლი, რომ ჩემი და თქვენი გადასახადების ხარჯზე ასეთი გადაცემების არსებობა მიუღებელია. ქ-ნ ნატო ონიანს შეუძლია ილაპარაკოს იგივე სადაც სურს იქ, მაგრამ სახელმწიფო ტელევიზიაში, რომელიც საზოგადოებრივად იქმნება, ასეთი ოდიოზური ფიგურების ადგილი არ არის. ეს არ არის მარტო ჩემი აზრი, ეს არის გადასახადების გადამხდელების დიდი ნაწილის აზრი. თუმცა მე ხაზს ვუსვამ, ის ზღვარი, რაც დღესაა არის არანორმალური.

სახელმწიფო ტელევიზიის ხელმძღვანელი ინიშნება პრეზიდენტის მიერ. ეს ასე აღარ უნდა იყოს. მალე მივიღებთ კანონს და ალბათ ვიმსჯელებთ საზოგადოებრივი მაუწყებლობის შექმნის შესახებ. მე იმედი მაქვს, რომ ალბათ შემოდგომისთვის მაინც ჩვენ გვექნება მზად პაკეტი ამ ცვლილებების და რომ ამ დროისათვის იარსებებს საზედამხედველო საბჭო, რომელიც ბუნებრივია ხელისუფლების მიერ დაინიშნება, მაგრამ შემდეგ  იქნება თვითგანახლებადი. ის იქნება პასუხისმგებელი სარედაქციო პოლიტიკაზე, თუმცა ეს პოლიტიკა განსაზღვრული იქნება ამ კანონით. საზოგადოებრივი ტელევიზიები იქმნება იმისათვის, რომ არსებობს რაღაც თემები, რომლებიც კომერციულად არ არის მომგებიანი, მაგრამ აუცილებელია საზოგადოებისათვის და საზოგადოება მზადაა გაიღოს ხარჯები მისი არსებობისათვის. მისი საზოგადოებრივი ღირებულება იმდენად მაღალია, რომ იგი უნდა იყოს ეთერში, რათა ხელს უწყობდეს საზოგადოების ინფორმირებულობას. სწორედ ამისთვის უნდა არსებობდეს ასეთი საზოგადოებრივი ტელევიზიები და მის პოლიტიკას განსაზღვრავს კანონი და მერე ზედამხედველობას აწარმოებს საზედამხედველო საბჭო და შინაარსობრივი ჩარევა ხელისუფლების მხრიდან დაყვანილ უნდა იქნას ნულამდე. იქამდე კი ნატო ონიანის გადაცემები, რომლებიც ჩვენი გადასახადების ხარჯზე არსებობდა და საკუთარი ხალხის წინააღმდეგ იყო მიმართული, ამ ტელევიზიაში რომ არ იარსებებს, ამაზე მეორე აზრი არ არსებობს.

თუ კი ყოველივე ზემოთხსენებულში ვერ ხედავთ პრობლემას, მაშინ თქვენ როგორ წარმოგიდგენიათ მთვრობის მხრიდან სიტყვის თავისუფლებაზე ზეწოლა ანდა ჩარევა?

ვწუხვარ რომ თქვენ დაგავიწყდათ რას ნიშნავს ზეწოლა. ესაა ის რაც მოხდა მაშინ, როდესაც  რუსთავი 2-ში შეიჭრნენ. სხვანაირად არ არსებობს. რაც შეეხება ჩარევას, რომ არ მოხდეს ის რომ გომიაშვილის გადაცემა, რომელიც თქვენ მოგწონდათ ან სხვას, და აღარ არის, არ მოხსნას მეპატრონემ ეთერიდან, ეს არ არის ჩვენი საქმე. თვითონ ბ-ნ ბადრის თუკი სურს ხელისუფლებასთან კარგი ურთიერთობა, ეს მისი გადასაწყვეტია და სიტყვის თავისუფლებასთან არანაირ კავშირში არ არის, რადგან სიტყვის თავისუფლება ნიშნავს მეპატრონეს როგორიც უნდა ისეთი იყოს მის მფლობელობაში მყოფი ტელეკომპანია.

თუ შეგიძლიათ განგვიმარტოთ თუ როგორ არის ამ კანონით მოგვარებული ცილისწამების საკითხი?

ჩვენი დღევანდელი კანონმდებლობა ტოვებს ზედმეტად ბევრ შესაძლებლობებს ფართო ინტერპრეტაციისა იმ სიტუაციებში, როდესაც არსებობს სარჩელი ცილისწამებასთან დაკავშირებით, განსაკუთრებით საჯარო ფიგურების მიმართ. ჩვენ ვთვლით, რომ ამ საკითხებთან დაკავშირებით კანონმდებლობა უნდა იყოს მკაფიო და მაღალ სტანდარტს  უნდა უწესებდეს განსაკუთრებით საჯარო ფიგურებს თუ კი მათ სურთ, რომ ამა თუ იმ სპიკერს თუ ჟურნალისტს სარჩელით მიმართონ. ძალიან რთული უნდა იყოს საჯარო ფიგურის მიერ ამა თუ იმ გამონათქვამის, თუნდაც ფაქტობრივის გაპროტესტება. მე არაფერს არ ვლაპარაკობ შეფასებით მსჯელობაზე, რომელსაც კვალიფიციური პრივილეგია უნდა ჰქონდეს, გარდა პირდაპირი მოწოდებისა ძალადობისაკენ, რომელიც შეიცავს აშკარა და მყისიერ საფრთხეს საზოგადოებისთვის. სხვა ყველაფერი, რომელიც შეფასებით მსჯელობას წარმოადგენს, უნდა იყოს თავისუფალი სამართლებრივი დევნისგან.  ფაქტობრივი გამონათქვამები უნდა სარგებლობდეს მაღალი დაცვით თუ კი ეს ეხება საჯარო ფიგურას.

ზუსტად თუა განსაზღვრული კანონში ეს საკითხები და ხომ არ რჩება რაიმე ბუნდოვნად?

კი, ეს ყველაფერი ზუსტადაა განსაზღვრული, იმიტომ, რომ ამ პროექტმა ექსპერიმენტულ საბჭოში გაიარა, სადაც შევიდა ცვლილებები.  იგი აშშ-სა და ევროსაბჭოს სასამართლო პრაქტიკაზე დაყრდნობითაა შექმნილი. თუმცა, ჩემი სიმპათიები იხრება ამერიკის პრაქტიკის მიმართ, რომელიც კიდევ უფრო დიდ ღირებულებად თვლის სიტყვის თავისუფლებას სხვა დაცულ ღირებულებათან მიმართებაში.